Met digitale biomarkers, kun je gezondheid objectiever meten. Zo krijgen artsen een beter beeld van een patiënt. Het Nijmeegse bedrijf Orikami ontwikkelt dergelijke biomarkers voor praktisch gebruik, onder meer in samenwerking met Radboudumc en Radboud Universiteit.
In de spreekkamer krijgt de arts vaak maar een beperkt beeld van hoe het met een patiënt gaat. Misschien vertelt iemand over de pijn die hij vandaag voelt, maar niet hoe goed het vorige week nog ging. Het jonge medisch technologiebedrijf Orikami heeft daar iets op gevonden. Artsen kunnen nu meten hoe het echt met iemand gaat.
Objectief
Orikami uit Nijmegen is gespecialiseerd in het ontwikkelen van digitale biomarkers voor de zorg. De eerste producten zijn sinds kort op de markt. Je kunt iemand vragen of hij moe is of pijn heeft. Maar je kunt het ook meten via een test. Deze zogenoemde digitale biomarkers meten verschillende indicatoren die vertellen hoe het met iemand gaat. Of wat er minder goed gaat. “Bijvoorbeeld of iemand vermoeid is, of iemand nog goed kan lopen of dat de cognitieve vermogens op peil blijven”, vertelt Bert Seegers. Hij is één van de drie eigenaren van Orikami. “Wij hebben testen ontwikkeld die heel eenvoudig betrouwbare en objectieve metingen doen.”
Looptest
De uitkomsten worden gedeeld met de patiënt en het medisch team. Als concreet voorbeeld noemt Seegers een systeem voor MS-patiënten, MS Sherpa. “Bij dit ziektebeeld zijn er twee belangrijke indicatoren, namelijk mobiliteit en cognitie. Wij hebben testen ontwikkeld die specifiek meten hoe het daarmee staat. Bijvoorbeeld hoe ver iemand loopt in twee minuten. Zo’n test doe je niet elke dag, maar wel elke week of elke twee weken.”
Het doel van de digitale biomarkers is om zowel de patiënt als de arts meer informatie te geven over het ziektebeloop. Zo kun je het verloop beter voorspellen, waarmee patiënten meer regie krijgen over hun leven.
Pilot in het ziekenhuis
Er is ruim vijf jaar gewerkt aan het ontwikkelen van het medische hulpmiddel en de goedkeuring hiervan. Onlangs startte in het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in Den Bosch een pilot met het product van Orikami. “We zien dat de druk op de zorg toeneemt. In de toekomst wordt het zelfs onhoudbaar om alle zorg te leveren. We willen daarom meer zorg naar huis verplaatsen”, vertelt Hanneke van Heijst. Zij is projectleider Innovatie e-Health bij het JBZ. “De app van Orikami past uitstekend binnen onze strategie. Je houdt meer zicht op iemands gezondheid, zonder dat iemand ervoor naar het ziekenhuis hoeft te komen. Orikami had het product al verder doorontwikkeld en was klaar voor de markt. Dat is heel wat, want het zijn langdurige trajecten die vallen onder zware regelgeving. We zijn natuurlijk benieuwd naar hoe patiënten en artsen de app in de praktijk ervaren. Daarom houden we een pilot van drie maanden.”
Paar keer per jaar
Normaal gesproken ziet een arts de patiënt misschien een of twee keer per jaar. Verder moet de zorgverlener het doen met de nodige subjectieve informatie en het verhaal van de patiënt in de spreekkamer. Met de biomarkers is waarschijnlijk duidelijker en objectiever te zien hoe een patiënt of het ziektebeeld zich ontwikkelt, verwacht Seegers. Hij benadrukt dat de metingen niet alleen bij (chronisch) zieke patiënten kunnen helpen. “Denk bijvoorbeeld ook aan de grote groep thuiswonende senioren. Je kunt hen ook monitoren, zodat je beter inzicht hebt in hoe het thuis met iemand gaat. Per doelgroep kun je specifieke tests inzetten die een klinische waarde hebben. Daarover zijn we nu onder meer in gesprek met de afdeling Geriatrie van het Radboudumc." Marcel Olde Rikkert, hoogleraar Geriatrie in het Radboudumc: “We hebben in eerder onderzoek op onze afdeling enkele games geanalyseerd voor het monitoren van cognitie. Op basis daarvan zijn we nu met Orikami bezig dat materiaal door te ontwikkelen en het toegankelijk te maken voor diverse groepen ouderen. Concreet kun je dan denken aan interventies die de cognitie kunnen verbeteren en voor het vervolgen van mensen die grote ingrepen ondergaan waarvoor anesthesie noodzakelijk is. Dergelijke proefprojecten zijn we nu met Orikami aan het uitvoeren.”
Beter betaalbaar
Door digitale toepassingen en data science als die van Orikami is het mogelijk om de zorg beter betaalbaar en toch kwalitatief goed te houden. Seegers: “Nadeel is wel dat we in Nederland nog niet zover zijn met hoe we dit soort systemen kunnen implementeren in de zorgpraktijk. De financiering is nog niet geregeld. We zijn nu bijvoorbeeld in overleg met een zorgverzekeraar. Echter, dat is nog geen oplossing voor de langere termijn. Liever zouden we zien dat dit onder de vergoede zorg valt.”
Multiple sclerose
Voor verder onderzoek naar MS Sherpa ontving Ioan Gabriel Bucur van de Radboud Universiteit onlangs nog een Take-Off subsidie van NWO: Multiple Sclerose (MS) is een chronische neurodegeneratieve ziekte, waarbij de achteruitgang en respons op de behandeling per persoon sterk verschillend is. Daarom is continue monitoring heel belangrijk. In dit project worden dynamische state-space models geïmplementeerd om de klinische relevantie van de digitale zelf-monitoring app MS Sherpa te verbeteren. MS sherpa verzamelt en evalueert digitale biomarkers met behulp van klinische tests en vragenlijsten. In technische haalbaarheidsstudie wordt gekeken in hoeverre met de nieuwe modellen de ruis is te scheiden van de werkelijke verandering in de prestatiemetingen en visualisaties van ziekteactiviteit en -progressie zijn te produceren.
-
Bronnen: Radboudumc, Innovation Origins en Open Technologieprogramma, Take-off en Open Competitie
